Stiltewandeling 1 december 2023

Ha stiltewandelaars, gedichtenlezers en liefhebbers van een goed gesprek!

Een sprookjesachtig mooie, koude ochtend. De bomen wit berijpt, op de velden nog een klein beetje sneeuw en alles beschenen door een stralende winterzon.

We liepen met een gedicht dat we meer dan tien jaar geleden ook al eens lazen, en dat ik nu weer zo mooi vond passen:

Winter

Winter. Je ziet weer de bomen
door het bos, en dit licht
is geen licht maar inzicht:
er is niets nieuws
zonder de zon.

En toch is ook de nacht niet
uitzichtloos, zolang er sneeuw ligt
is het nooit volledig duister, nee,
er is de klaarte van een soort geloof
dat het nooit helemaal donker wordt.
Zolang er sneeuw ligt is er hoop.

Herman de Coninck
uit: Zolang er sneeuw ligt.
Brugge: Orion. 1975

Letterlijk zien we de contouren van de bomen, de stam en takken, nu weer zo goed. Als het ware de essentie ervan.

En alles wordt letterlijk en figuurlijk lichter als er sneeuw ligt, zei één van de stiltewandelaars, vrolijker, losser. Als er sneeuw ligt sneeuw spelen de kinderen op straat en komen de anderen ook naar buiten. Goede herinnering van vroeger komen boven. Het gevoel van saamhorigheid dat er toen heerste als het gesneeuwd had.

De andere stiltewandelaar verstond de sneeuw in dit gedicht als gedragen worden, opgenomen zijn.

Als het leven donker is – ‘nacht’ zelfs in dit gedicht – dan mag je je gedragen weten. De sneeuw draagt je, je mag er immers overheen lopen. Je kunt je gedragen voelen doordat je je deel voelt van een gemeenschap, je familie, vriendengroep, maar misschien ook door iets groters dan jezelf.

Het leven kan op allerlei manieren donker zijn: door ziekte, of door je steeds weer opnieuw te moeten verhouden tot je lijf dat aftakelt, of door verlies en verdriet, of door een depressie. Toch kun je na een depressie leren, het vertrouwen opbouwen, dat het nooit weer zó erg wordt, nooit meer “volledig duister”, zoals in de tweede strofe staat, vertelde iemand. En als je somber wordt door tegenslagen, zei ze, dan bén jij dat in de kern niet. Je wórdt zo door wat je overkomt. Daar kún je dan ook weer uit komen.

Dat heb je misschien geleerd in zo’n winter van je leven.

Ik zie daar zelf een periode in die van alle opsmuk is ontdaan. Geen blad, geen bloemen, geen kleuren. Zoals die bomen in het winterse bos uit het gedicht. Alle franje is verdwenen. Dat kan inzicht geven. Inzicht in wat er werkelijk toe doet.

“er is niets nieuws zonder de zon”. Betekent dat, dat alles zich steeds maar blijft herhalen, dat er geen enkele vooruitgang in zit? Dat ons geploeter nergens toe leidt? Eén van de wandelaars plaatste het weer in de seizoenen: Zonder de zon is het donker en winter. Als de zon weer terugkomt in het voorjaar, kan er weer iets nieuws gaan groeien.

Misschien moet je zo’n donkere periode gewoon uitzitten, denk ik nu ik dit typ. Geduld hebben, het proces zijn gang laten gaan en wachten. Ik bedoel het figuurlijk. Lastig, maar misschien wel waar…

Het mooie is dat De Coninck “En toch” dicht. De woordjes van de hoop.

En het is niet zomaar een beetje hoop, maar “de klaarte van een soort geloof dat het nooit helemaal donker wordt.”

Dat “klaarte” vind ik zelf zo mooi. Ja, waarom eigenlijk, vraag ik mij af? Omdat het zo mooi past bij het lichtende van de sneeuw. De sneeuw die van alles bedekt en verhult. En geluiden dempt. Ook slaat het volgens mij terug op “inzicht”. Mooi dat het de klaarte van een geloof is. Geen troebel geloof, niet vol twijfel, niet half verduisterd, maar met hoop en vertrouwen.

Er spreekt uit, dat het kán. Dat het nooit helemaal donker wordt. Niet in jezelf, niet in onze samenleving met haar tegenstellingen en toenemende uitsluiting van mensen, niet op onze aarde, die zo urgent bescherming nodig heeft. Er kómt weer licht. Dat kunnen geloven. Eigenlijk een Adventsgedachte: verwachting dat het licht/Licht zal komen.

Bijzonder was, dat de twee wandelaars vertelden dat het stiltewandelen zelf hen ook een soort klaarte bracht. Het echt stil wandelen heeft meerwaarde, vonden zij. Het werkt meditatief en je ervaart rust.

Je raakt door het lopen in een cadans, ook mentaal. Je praat niet en hoeft je niet in te stellen op een gesprek, op wat de ander vertelt en bezighoudt, en hoe je daar weer op zult reageren. Je blijft  bij jezelf. Je denkt minder, kijkt beter, ziet en ervaart veel meer van de omgeving waarin je loopt. En toch loop je niet alleen. En voel je je verbonden. En daardóór is het gesprek na afloop zo openhartig en met vertrouwen.

Aan de foto’s kunnen jullie zien dat we van geen ophouden wisten, zo mooi was het. De foto van het paadje naar het hoge bruggetje en die van het bomenpad door de weilanden zijn gemaakt door de wandelaars.

Lieve lezers, hebben jullie zin gekregen om ook (weer) eens mee stil te wandelen?

Woensdag 13 december is de laatste van 2023. Wees welkom!

Ik zal binnenkort een planning maken voor 2024 tot de zomervakantie.

Hartelijke groet!

Berta van der Kolk