Stiltewandeling 13 september 2023

Ha stiltewandelaars, gedichtenlezers en liefhebbers van een goed gesprek,

De regen kletterde op het dak toen ik opstond, maar het werd – echt waar – precies droog toen we op pad gingen voor de stiltewandeling.

Een grijze ochtend. De grassen staan al bruin te worden in het beekdal. Maar er zijn al paddenstoelen. En de groene spechten lachten.

We liepen met een gedicht van Peter van Steen “Herinnering”.

Herinnering

Mateloosheid der kinderjaren
er was alleen eeuwigheid
meegevoerd naar een toekomst die niet bestond omdat er nog geen
verleden was
de zon scheen heet en rechtvaardig in de lege straat
alles was mogelijk
niets móést
rust
en duizend plannen
zwevend als kleurige ballons
vriendjes even eenzaam als hij spelend in het universum in het
vergeten en verzinken van de ene seconde in de andere
alles had doel
en was doelloos
de avond vervloeiend in de zorgeloze nacht.

Peter van Steen (1904-1971)
uit: Gruis en kwarts (1953)

Een toegankelijk gedicht deze keer, leek mij. En beide stiltewandelaars konden er inderdaad goed mee uit de voeten.

Het gedicht roept een fijn gevoel op, een herinnering aan en een verlangen zelfs naar die blijde jeugd. ‘Zoete herinnering’, zei een wandelaar.

De periode waarin tijd geen rol speelde. En je geen besef had van verleden en toekomst, omdat je alleen maar leefde, speelde, in het moment. Het kind gaat op in het nu. Heeft geen zorgen over gisteren en morgen. Niks hoefde. “niet móést”. De tijd is eindeloos, kinderjaren zijn tijdloos.

Het eerste woord uit het gedicht – “Mateloosheid” – vatten we daarom positief op. Het sluit aan bij die “eeuwigheid”. Mateloos veel plannen (“duizend plannen”), maar nog geen verwachtingen dat je die ook gaat uitvoeren en succes moeten hebben. Geen consequenties: “zwevend als kleurige ballons”. Mooi beeld, vonden we.

Al met al roept het gedicht een fijne kindertijd op, iets wat niet iedereen zal hebben of hebben gehad. Wij meenden dat heus niet alle kinderen een “zorgeloze nacht“ hebben”. Sommigen zijn verstrikt in allerlei kinderangsten, anderen maken in gezinnen erg nare dingen mee, weer anderen voelen de zorgen van hun ouders en lijden daaronder. Niet ieders kinderjaren zijn “rechtvaardig”, hoewel in het gedicht staat “de zon heet en rechtvaardig in de lege straat”. Oké, de zon zelf maakt geen onderscheid, die schijnt voor iedereen even heet. En daardoor is die straat blijkbaar leeg. Drinken de kinderen limonade in hun huizen of doen een middagslaapje.

De zin met die vriendjes “even eenzaam spelend als hij” roept niet bij ieder herkenning op. We dachten aan kleine kinderen die nog niet met, maar naast elkaar spelen. Er waren herinneringen aan juist buiten willen spelen om naar je vriendjes te gaan, maar ook aan vakanties bij opa en oma, goed bedoeld weg van de ouders in de drukke stad, en je dan toch een beetje eenzaam voelen.

Met zijn gedicht “Herinnering” lijkt de dichter één groot verlangen uit te drukken. Eigenlijk melancholiek. Zo’n kindertijd willen we allemaal wel gehad hebben. En ook nu zou je je graag nog eens zo tijdloos willen voelen, met onbegrensde mogelijkheden, zonder de druk van verwachtingen, en vooral met zorgeloze nachten….

Iemand merkte op dat als je heel oud bent je langzamerhand nauwelijks toekomst meer hebt, maar vooral verleden. Het is dan de kunst niet alleen maar in het verleden te leven, maar ook oog te hebben wat er nu te beleven valt en zelfs voor die kleiner wordende toekomst.

Beste stiltewandelaars en jij die nog nooit meeliep, maar het wel eens een keer wilt proberen,

Wees welkom bij de volgende stiltewandeling: vrijdagochtend 29 september.

En neem gerust een belangstellende mee, die niet in mijn contactenlijst staat.

Hartelijke groet!

Berta van der Kolk